Rau sam là loại rau rất thông dụng ở nước ta, mọc hoang và rất rẻ tiền. Rau sam giàu chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Đặc biệt còn là vị thuốc đông y trị bệnh lỵ, sỏi tiết niệu rất hiệu quả.
- Lá hẹ – Vị thuốc kháng sinh thiên nhiên trong y học cổ truyền
- Những tác dụng quý của chiết xuất cao lá thường xuân
- Cây hoàn ngọc – Dược liệu quý của người Việt
Đôi nét cơ bản về rau sam
Theo các nghiên cứu hiện đại, trong 100g rau có chứa 92g nước; 0,4g chất béo; 103mg Ca; 0,03mg vitamin B1; 2.550 đơn vị quốc tế vitamin A; 1,7g protein; 3,8g carbohydrate; 39mg P; 3,6mg Fe; 25mg vitamin C. Toàn thân rau sam chứa coumarin (các sắc tố nhóm betacyanidin), glucoside, flavonoid,… và chất nhầy. Loại cây này mọc được ở nhiều vùng có thổ nhưỡng khác nhau có lượng calci oxalate hay nitrat khác nhau.
Theo y học cổ truyền, rau sam tính lạnh, vị chua, vào đại tràng, can và thận. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, tán huyết tiêu thũng, mát máu. Trị viêm đường tiết niệu, sỏi đường tiết niệu (tiểu giắt buốt, tiểu ra cặn sỏi và huyết), hội chứng lỵ, mụn nhọt lở ngứa. Toàn bộ cây sam đều được dùng làm thuốc, bằng cách nấu, luộc, ép nước với liều lượng dùng 60 – 200g tươi (hoặc 15 – 40g khô).
Rau sam – Vị thuốc trị sỏi tiết niệu rất hay
Bài thuốc và thực đơn chữa bệnh có rau sam
Thầy thuốc Đông y giới thiệu một số bài thuốc và thực đơn chữa bệnh có rau sam như sau:
Chữa lỵ
Rau sam 100g, cỏ sữa nhỏ lá 100g, Sắc uống trong ngày; nếu đi ngoài ra máu, thêm cỏ nhọ nồi 20g, rau má 20g.
Rau sam 20g, cỏ nhọ nồi 20g, lá nhót 20g, búp ổi 20g. Phơi hay sấy khô, tán bột mịn, làm hoàn. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 15g.
Rau sam 50g, cỏ sữa nhỏ lá 50g, chỉ xác 20g, binh lang 20g, lá trắc bá 20g, vỏ rụt 20g, hoa hòe 20g. Sấy khô, tán bột. Mỗi ngày uống 20g với nước vối.
Cháo rau sam: rau sam tươi 100g – 200g, gạo tẻ 90g. Cả 2 nấu cháo, thêm bột gia vị, ăn khi đói. Dùng tốt cho người có hội chứng lỵ xuất huyết.
Rau sam xào: rau sam 250g xào với dầu thực vật, thêm bột gia vị. Dùng cho người có hội chứng lỵ.
Chữa tiểu buốt, tiểu ra máu
Nước ép rau sam: rau sam 100g rửa sạch để ráo, giã nát, thêm nước sôi để nguội vắt lấy 100ml, thêm ít đường trắng khuấy đều. Ngày làm 3 lần. Dùng tốt người bị viêm đường tiết niệu, mụn nhọt, lở ngứa.
Nước ép rau sam hoà mật: nước ép rau sam 60 – 100ml đun vừa sôi, thêm 20ml mật ong khuấy đều uống. Dùng tốt cho sản phụ sau đẻ đau quặn bụng, tiểu rắt buốt.
Chữa xích bạch đới
Rau sam 100g, lòng trắng trứng gà 2 quả. Rau sam giã nát vắt lấy nước, thêm lòng trắng trứng vào; hấp chín. Ăn trong ngày, dùng liền 3 – 5 ngày.
Kiêng kỵ: Người hư hàn tiết tả (tiêu chảy) không dùng.
