Bệnh cảm cúm là một bệnh nhiễm trùng cấp tính đường hô hấp do virus cúm gây ra, có thể được điều trị hiệu quả thông qua các phương pháp của Y học cổ truyền, giúp nâng cao sức đề kháng và hỗ trợ quá trình hồi phục.
Theo Y học cổ truyền, cảm cúm hay cảm mạo là do “ngoại tà xâm nhập” (bao gồm phong hàn, phong nhiệt) tác động lên vệ khí của cơ thể.
Nguyên nhân gây ra bệnh cảm cúm
Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ có ba nguyên nhân chính gây ra bệnh cảm cúm:
- Ngoại nhân (yếu tố bên ngoài): Các yếu tố phong, hàn, thấp, nhiệt tà thịnh xâm nhập vào cơ thể khi tấu lý lỏng lẻo và chính khí suy yếu.
- Nội nhân (yếu tố bên trong): Chính khí suy yếu, như người có khí huyết, tạng phủ suy nhược hoặc vệ khí hư. Những người lao lực, căng thẳng quá mức có thể làm tổn thương phế tỳ, gây mất cân bằng âm dương trong cơ thể.
- Bất nội ngoại nhân: Các yếu tố như thời tiết thay đổi thất thường, ô nhiễm môi trường, chế độ ăn uống không hợp lý cũng là nguyên nhân gây bệnh.
Cơ chế gây bệnh trong Y học cổ truyền liên quan đến sự tương tác giữa tà khí (ngoại tà) và chính khí. Khi chính khí của cơ thể mạnh, tà khí có thể bị đẩy lùi. Tuy nhiên, khi chính khí suy yếu, tà khí sẽ xâm nhập sâu vào bên trong, làm tổn thương các tạng phủ, gây ra các triệu chứng nặng hơn.
Bài thuốc trị cảm cúm theo thể bệnh
Điều trị cảm cúm trong đông y được chia thành hai thể chính: cảm cúm thể phong hàn và cảm cúm thể phong nhiệt.
Cảm cúm thể phong hàn:
- Triệu chứng: Sốt nhẹ, ớn lạnh, không ra mồ hôi, nghẹt mũi, ho có đờm loãng, đau đầu.
- Pháp trị: Giải biểu, khu phong, tán hàn, điều hòa dinh vệ khí.
Bài thuốc thường sử dụng:
- Bài 1 – Quế chi thang: Quế chi 12g, bạch thược 12g, sinh khương 12g, cam thảo 6g, đại táo 3 trái. Sắc với 1 lít nước, còn lại 600ml, lọc bỏ bã, uống khi còn nóng. Sau khi uống, ăn một chén cháo loãng nóng để tăng tác dụng giải biểu, phát hãn của thuốc. Đắp ấm lại để giúp cơ thể ra mồ hôi.
- Bài 2 – Ma hoàng thang: Ma hoàng 12g, quế chi 8g, hạnh nhân 12g, chích thảo 4g. Sắc ma hoàng với 1.5 lít nước, còn lại 600ml, vớt bỏ bọt, thêm ba vị thuốc còn lại vào, nấu cùng cho đến khi còn 200ml, uống ấm.
Cảm cúm thể phong nhiệt:
- Triệu chứng: Sốt cao, khát nước, đau họng, ho khan, đờm vàng đặc, chảy nước mũi vàng, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch phù sác.
- Pháp trị: Giải biểu, khu phong, thanh nhiệt, điều hòa dinh vệ khí.
Bài thuốc thường sử dụng:
- Bài 1 – Ngân kiều giải độc thang: Liên kiều 12g, cát cánh 12g, trúc diệp 8g, kinh giới 6g, đạm đậu xị 12g, ngưu bàng tử 12g, kim ngân hoa 12g, bạc hà 8g, cam thảo 6g. Sắc một thang và chia làm 2 lần uống vào sáng và chiều.
- Bài 2 – Tang cúc ẩm: Tang diệp 12g, hạnh nhân 12g, bạc hà 4g, cúc hoa 12g, cát cánh 8g, liên kiều 12g, lô căn 12g, cam thảo 4g. Sắc một thang và chia làm 2 lần uống vào sáng và chiều.
Tùy thuộc vào từng thể bệnh cụ thể, các bài thuốc Y học cổ truyền có thể giúp điều trị hiệu quả cảm cúm, từ việc giải phong hàn đến thanh nhiệt giải độc. Việc lựa chọn bài thuốc phù hợp sẽ giúp cải thiện nhanh chóng tình trạng sức khỏe và hỗ trợ quá trình hồi phục
Phương pháp phòng ngừa bệnh
Giảng viên Cao đẳng Y Sài Gòn cho biết, để bảo vệ sức khỏe và giảm nguy cơ mắc cảm cúm, ngoài việc điều trị kịp thời khi có triệu chứng, việc áp dụng các phương pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những cách thức phòng ngừa hiệu quả theo cả Y học hiện đại và Y học cổ truyền.
Phòng ngừa cảm cúm theo Y học hiện đại:
- Tiêm vaccine: Tiêm phòng cúm hàng năm để bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ lây nhiễm.
- Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Bổ sung vitamin C, D và các khoáng chất như kẽm, sắt.
- Luyện tập thể dục: Tăng cường sức khỏe tim mạch và khả năng kháng lại vi khuẩn, virus.
- Ngủ đủ giấc: Hạn chế căng thẳng và đảm bảo giấc ngủ chất lượng.
Phòng ngừa cảm cúm theo Y học cổ truyền:
- Thực dưỡng: Sử dụng các món ăn như cháo hành tía tô, canh gừng, hành tỏi, súp gà bổ phế là các bài thuốc phòng ngừa cảm cúm hiệu quả.
- Các biện pháp không dùng thuốc: Xông giải cảm, châm cứu, bấm huyệt.
- Tập luyện dưỡng sinh, thái cực quyền: Giúp tăng cường lưu thông máu và nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể.
Với những phương pháp điều trị và phòng ngừa cảm cúm từ Y học cổ truyền kết hợp với Y học hiện đại, chúng ta có thể chủ động bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, việc duy trì một lối sống lành mạnh, tăng cường sức đề kháng và chăm sóc cơ thể đúng cách vẫn là yếu tố quan trọng nhất để phòng tránh mọi bệnh tật
