Diệp hạ châu không còn quá xa lạ với người dân Việt Nam. Đây được coi là một loại dược liệu mang tới hiệu quả chữa bệnh cao như trị sỏi thận, mát gan tiêu độc, đẩy lùi virus.
- Thầy thuốc đông y chia sẻ bài thuốc từ cây hoàn ngọc
- Thầy thuốc đông y chia sẻ công dụng trị mất ngủ từ lạc tiên
- Phục linh – Vị thuốc Đông y giúp kiện tỳ, lợi thủy hiệu quả
Hình ảnh cây chó đẻ răng cưa
Diệp hạ châu là cây gì?
Trong dân gian vị thuốc đông y Diệp hạ châu hay còn có tên gọi khác là cây chó đẻ răng cưa, cây rau trời. Tên khoa học của thảo dược này là Phyllanthus urinaria. Đây là loại cây thân thảo, tuổi thọ khoảng một năm (một số loại sóng lâu năm), mọc thẳng hoặc nằm bò, chiều cao lên tới 80cm; Cây thường mọc tạo thành nhiều nhánh ở gần gốc; các nhánh cây nằm dày và thẳng, bao bọc bởi lớp lông cứng dọc theo một bên.
Ở Việt Nam, cùng họ với loại cây này có đến hơn 40 loài nhưng phổ biến nhất là Phyllanthus urinaria L. (diệp hạ châu hay có tên gọi khác là chó đẻ răng cưa hoặc quả có gai) và P. niruri L. (thường gọi với tên cây chó đẻ, quả nhẵn). Phân biệt các loại này cần chú ý:
- Cây chó đẻ có thân xanh đậm: loại này có lá màu xanh đậm, bản to, thưa cùng tách rời nhau. Người ta không dùng loại này để làm thuốc.
- Cây chó đẻ răng cưa thân xanh: hay còn gọi là diệp hạ châu. Loại này sẽ có lá mang màu xanh nhạt hơn loại trên, lá cây cũng mỏng, ngắn hơn. Cành lá mọc thưa thớt, có ít nhánh, mang vị đắng nên còn được dân gian đặt tên khác là diệp hạ châu đắng. Đây được xem là loại cây diệp hạ châu có dược tính mạnh nhất.
- Cây chó đẻ có thân đỏ: đây là loại cây chó đẻ có màu thân hơi đỏ, đậm hơn thân lá dưới một chút. Đặc điểm hoàn toàn khác: lá dài và dày hơn hai loại kia, tuy nhiên dược tính kém hơn loại thân xanh nên người dân cũng không khai thác nhiều.
Lưu ý: Một số loại cây chó đẻ sẽ chuyển sang màu xanh vào mùa mưa do sự phát triển nhanh dẫn đến không đủ các sắc tố để tạo nên những đặc điểm riêng cần có. Điều này khiến nhiều người dễ bị nhầm lẫn với các loại cây chó đẻ khác.
Thường dùng toàn cây, bỏ rễ. Sau khi sơ chế rửa sạch, cây chó đẻ răng cưa có thể dùng tươi trực tiếp hoặc phơi sấy khô. Cách phơi khô cần lưu ý: Nhổ toàn cây, rửa sạch phơi nắng gần khô, đem phơi trong râm.
Diệp hạ châu có tác dụng gì, chữa bệnh gì?
Theo Giảng viên Y học cổ truyền Sài Gòn, cây diệp hạ châu mang tính vị hơi đắng, tính mát, có công dụng tiêu độc, sát trùng, giảm viêm, tán ứ, lưu thông huyết mạch, lợi tiểu. Uống trà từ thảo dược trên giúp gan thải độc tốt, tăng cường chức năng gan, kích thích hệ tiêu hóa. Bên cạnh đó cây chó đẻ răng cưa còn đem đến các công dụng chữa bệnh vượt trội:
Công dụng chống oxy hóa
Chiết xuất trong lá cây chứa các hoạt chất có tính năng chống oxy hóa mạnh mẽ. Các chất chống oxy hóa này có nhiệm vụ vô hiệu hóa, đẩy lùi các gốc tự do trong cơ thể có thể gây tổn thương tế bào dẫn đến bệnh.
Tác dụng kháng khuẩn
Nhiều nghiên cứu y học chỉ ra rằng chiết xuất diệp hạ châu có khả năng kháng khuẩn, đồng thời chống lại H. pylori. Vi khuẩn H. pylori thường sinh sôi trong đường tiêu hóa và vô hại. Tuy nhiên, trong một số trường hợp số lượng vi khuẩn quá lớn dễ gây ra viêm loét dạ dày, đau bụng và buồn nôn.
Đặc biệt các nhà nghiên cứu cũng cho thấy rằng thảo dược không hề gây ra tổn hại đến bất kỳ lợi khuẩn nào có trong cơ thể con người.
Diệp hạ châu trị mụn nhờ đặc tính chống viêm ngoài da
Vấn đề viêm nhiễm là nguy cơ gây ra nhiều bệnh trên cơ thể, bao gồm các dạng viêm da tự miễn như bệnh vảy nến hay đau mãn tính. Như đã đề cập, diệp hạ châu có thể giúp giảm viêm. Từ đó, hỗ trợ đẩy lùi mụn nhọt.
Ngăn ngừa lở loét,chữa các bệnh dạ dày
Các chuyên gia chỉ ra rằng diệp hạ châu có khả năng bảo vệ dạ dày bằng cách giảm liều lượng axit tiết ra bên trong. Ngoài ra, với tác dụng chống viêm mạnh mẽ đã nhắc đến ở trên, tình trạng viêm loét dạ dày sẽ được cải thiện đáng kể nhờ thảo dược này.
Sử dụng với người mắc bệnh tiểu đường
Một đặc tính khác của diệp hạ châu là hỗ trợ điều trị đái tháo đường. Phần thân trên của cây này có thể giúp cho cơ thể hạn chế tối đa lượng đường hấp thụ qua ăn uống và cải thiện việc lưu trữ glucose. Điều này rất có ích cho việc duy trì lượng đường trong máu ở mức ổn định.
Ngăn ngừa, tiêu tán sỏi thận
Diệp hạ châu còn được biết đến như một vị thuốc chữa sỏi thận rất hiệu quả. Loại thảo dược này tác động đến niệu quản giúp thả lỏng để các viên sỏi có thể dễ dàng đi qua. Sau đó, cơ thể sẽ tự động nghiền sỏi để đào thải qua đường tiết niệu. Đồng thời cũng có thể ngăn việc sỏi hình thành ngay từ ban đầu bằng cách ngăn không cho các tinh thể hình thành cũng như kết dính lại với nhau.
Chữa bệnh gan
Người mắc các chứng gan nhiễm mỡ do rượu bia, xơ vữa động mạch nên sử dụng diệp hạ châu. Nhờ hiệu quả làm giảm sự kháng insulin, đồng thời giảm lượng axit béo trong gan mà dược liệu này đẩy lùi được các bệnh về gan.
Ngoài ra theo một nghiên cứu năm 2006 cho thấy các hoạt chất chống oxy hóa trong cây chó đẻ răng cưa này có thể giúp bảo vệ gan khỏi độc tính của acetaminophen, hỗ trợ điều trị viêm gan B cấp tính nhờ đặc tính kháng khuẩn chống virus.
Ngăn chặn các bệnh ung thư
Bác sĩ giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền cũng cho biết, loại cây này có thể hỗ trợ cơ thể ngăn ngừa một số loại ung thư phổi hay ung thư vú di căn. Hoạt chất polyphenol trong thảo dược trên có tác dụng ngăn chặn sự xâm nhập, di chuyển vào cơ thể và bám dính của các tế bào ung thư.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng cây chó đẻ răng cưa khiến quá trình phát triển các tế bào ung thư chậm lại, hỗ trợ cơ thể tiêu diệt chúng.
