Tam thất bắc còn được gọi là Sâm Tam Thất hoặc Kim Bất Hoán với hàm ý có vàng cũng không đổi được. Chỉ riêng tên gọi cũng đã cho thấy tầm quan trọng và giá trị dược lý của Tam Thất Bắc trong y học cổ truyền.
- Bài thuốc đông y trị ho từ hành tây sử dụng ngay tại nhà
- Y học cổ truyền trị lỵ, sỏi tiết niệu bằng vị thuốc rau sam
- Thầy thuốc Đông y chia sẻ bài thuốc điều hòa huyết áp từ cần tây
Sử dụng tam thất một cách đều đặn mang lại sức khoẻ, sức đề kháng lâu dài
Đặc điểm chung của dược liệu Tam thất bắc
Theo thầy thuốc Đông y, Tam thất bắc từ lâu đã được coi như một loại dược liệu quý hiếm có công dụng vượt trội trong bồi bổ sức khỏe đặc biệt là tác dụng hành huyết hóa ứ, chỉ huyết tiêu thũng có nghĩa là lưu thông tuần hoàn máu, bài trừ khí trệ tiêu viêm tiêu ứ trong cơ thể.
Tam thất bắc có tên khoa học là Panax Notogingseng thuộc họ Tam thất. Cái tên Tam thất bắt nguồn từ việc hình thái của cây có 3 lá chét hoặc 7 lá chét (GS. Đỗ Tất Lợi), cũng có nguồn ghi rằng từ lúc gieo hạt đến lúc ra hoa phải mất 3 năm và phải mất 7 năm để thu hoạch nên mới có tên gọi Tam thất.
Do là một vị thuốc quý trong Đông Y, Tam Thất Bắc từ sớm trở thành tiêu điểm của rất nhiều đề tài khoa học trong và ngoài nước. Theo các nghiên cứu thì trong thành phần hóa học của Tam Thất Bắc có chứa rất nhiều thành phần tương tự như Nhân Sâm như các acid amin, Sắt và Calci vi lượng…và đặc biệt là có chứa saponin triterpen là ginsenozid – một hợp chất quý như nhân sâm nên có nhiều tác dụng trong việc cầm máu, bổ huyết, điều trị suy nhược cơ thể, phụ nữ bị băng huyết sau sinh….
Công dụng, liều dùng của dược liệu Tam thất bắc
Theo Y học cổ truyền, Tam thất bắc là một vị thảo dược có rất nhiều dược tính, tiền khổ hậu cam (khi uống có vị đắng, hậu ngọt) tính ôn nhưng không có độc, quy kinh Can và Vị. Do đó dùng tam thất bắc có tác dụng điều hoà miễn dịch, tăng sức đề kháng, tăng cường sinh lực. Chống lại được những căng thẳng, trầm uất. Là tấm lá chắn bảo vệ tim khỏi những tác nhân có hại gây loạn nhịp.
Trong các Y văn cổ còn đề cập tác dụng tiêu sưng, tiêu máu, cầm máu thích hợp dùng trong các trường hợp cơ thể bị va đập mạnh gây ra vết bầm tím phần mềm, chảy máu do chấn thương, tiêu máu ứ do phẫu thuật. Ngoài ra với các vết thương hở có thể rắc bột tam thất lên để cầm máu.
Xét theo khía cạnh Y học hiện đại, trong tam thất có chứa chất noto ginsenosid giúp tăng khả năng chịu đựng của cơ thể nếu rơi vào tình trạng bị thiếu oxy, giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch và có tác dụng giãn mạch. Những phát hiện gần đây còn chỉ ra rằng Tam thất có tác dụng phong toả khối u, hạn chế tốc độ phát triển của khối u, hạn chế được khối u di căn nên giúp bệnh nhân ung thư kéo dài cuộc sống.
Nhờ những công dụng trên, Tam Thất được ứng dụng trong các bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư, u xơ tử cung, u nang buồng trứng: ức chế sự phát triển của các tế bào u, ngăn ngừa sự lan truyền sang các cơ quan khác. Ngoài ra Tam Thất giúp cải thiện các triệu chứng rối loạn kinh nguyệt: rong kinh, rong huyết, kinh nhiều,…ở bệnh nhân u xơ tử cung, u nang buồng trứng.
Tuy nhiên Tam Thất có tính bổ, vì vậy khi sử dụng với bệnh nhân u xơ tử cung, u nang buồng trứng thì chú ý liều dùng, tránh trường hợp sử dụng quá liều làm khối u phát triển nhanh.
Chính vì có tác dụng dược lý mạnh nên Tam Thất Bắc không phù hợp với những đối tượng như Phụ nữ có thai, có thể gây hao tổn tân dịch ở những những người không bị ứ trệ, những người huyết hư ói máu, chảy máu cam, huyết nhiệt cũng không được dùng.
Các bài thuốc trị bệnh có dược liệu Tam thất bắc
Bài thuốc chữa sản dịch ra nhiều cho phụ nữ sau sinh: trộn 8g bột tam thất với nước cơm. Mỗi ngày uống 2-3 lần.
Bài thuốc giúp tiêu bầm do ứ máu: uống 2-3g bột tam thất với nước ấm, ngày 3 lần mỗi lần cách nhau 6-8 tiếng.
Bài thuốc giúp phòng và chữa đau thắt ngực: uống 3-6g bột tam thất với nước ấm, ngày uống 1 lần.
Bài thuốc chữa huyết hư hoặc thiếu máu: tần gà cùng với 6g bột tam thất sau đó sử dụng.
Bài thuốc chữa huyết ứ, rong kinh, rong huyết: tam thất 4g, ô tặc cốt 12g, ngải điệp 12g, đan sâm, đơn bì, xuyên nhung, đương quy mỗi vị 8g, ngũ linh chi, một dược mỗi vị 4g. Sắc uống mỗi ngày.
